Claudia Junge, restaurator historische binnenruimte, vertelt over het vakgebied kleurhistorisch onderzoek

Even voorstellen

Claudia is geboren en getogen in Rostock, Duitsland. Ze volgde een opleiding tot meubelmaker, maar ze wist al snel dat ze geen scheepsbouwer of meubelmaker wilde worden. Onduidelijkheid over het precieze beroep, maar duidelijkheid over de inhoud: een baan met betrekking tot het behoud van erfgoed. Ze volgde de volgende opleiding Staatlicht geprüfter Restaurator, Spezialisierung Architekturfassungen in Potsdam. Tijdens deze praktische opleiding kwam ze in aanraking met kleurhistorisch onderzoek, restauratie en reconstructie en ook bij de verplichte stage voorafgaand aan de opleiding speelden deze onderwerpen al een rol. Ze had haar vak gevonden.

Claudia Junge

Het vakgebied
Het vakgebied richt zich op alles wat architectuur gebonden is, zowel exterieur als interieur. "Het vak draait om het onderzoeken van een gevel en het achterhalen welke kleur deze oorspronkelijk heeft gehad, denk aan deuren en kozijnen. Het gaat om kleuren, die een rol spelen bij de architectuur zelf van een tegeltje tot de dakbedekking. Het is natuurlijk één geheel. Er komen ook muurschilderingen op je pad. Van decoratieve afwerkingen tot figuratieve schilderwerken,” zegt Claudia over het afwisselende vakgebied.

Claudia aan het werk tijdens het project Rijksmuseum in Amsterdam.

Projecten

Claudia woonde al vier jaar in Nederland en wilde graag weer aan de slag met haar specialisme: “In 2003 kwam de drang om weer iets te gaan doen met de opleiding, die ik gevolgd had. Ik kwam terecht bij Stichting Restauratie Atelier Limburg (SRAL). Ik heb het getroffen dat ik bij hen terecht kon, want ze waren bezig met het maken van plannen voor het Rijksmuseum in Amsterdam. De praktijkgerichte insteek van mijn opleiding zorgde ervoor dat ik goed onderlegd was om het onderzoek te kunnen vertalen naar een reconstructie voor de decoratie aan de binnenkant van het Rijksmuseum. Dat was een geweldig project. Op dit moment werk ik een onderzoek uit voor Magazijn De Zon in Utrecht. Hier ben ik aan het kijken naar zowel het exterieur als het interieur. Ik ben op zoek naar alle informatie, die ik nog kan vinden. Het is een erg gelaagd gebouw en dat zorgt ervoor dat het een complex en interessant project wordt.”

Magazijn De Zon in Utrecht.

Uitvoering van kleurhistorisch onderzoek

“Het fijnste is als alle puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar vallen. Als alle informatie, die je verzamelt door te krabben, het inbedden van verfmonsters waar je een dwarsdoorsnede van bekijkt, de locaties waar je de monsters hebt genomen, oude archieffoto’s en dergelijke, uiteindelijk bij elkaar komt en in elkaar past. Dan krijg ik het gevoel dat ik het snap en begrijp, daar word ik echt blij van.
Je doet het ook niet alleen. Het is een keten van mensen met ieder een eigen rol. Als een sloper nog dingen ontdekt bij het slopen van een tussenwand en mij roept om mee te kijken, dan word ik daar echt blij van. Met mijn loepbril en mijn mesje had ik dat nooit gezien. Ook werk je samen met een restauratiearchitect, die al een dossier heeft aangelegd met alle gevonden gegevens. Daarnaast doet de bouwhistoricus een onderzoek. Mijn vondsten koppel ik aan het onderzoek van de bouwhistoricus en het dossier van de restauratiearchitect. Wederzijds begrip voor elkaars specialisme, contact met elkaar en zorgen voor verbinding is echt belangrijk. Bovendien zouden harde scheidslijnen tussen verschillende specialismen moeten verdwijnen, want die raakvlakken en snijpunten zijn onwijs belangrijk en leerzaam. Het doel is om met elkaar het beste eruit halen voor het gebouw of het object.”

Claudia aan het werk tijdens het project Sint Augustinuskerk in Utrecht.

Belang van kennisoverdracht

“De smaak van kennisoverdracht had ik in het Rijksmuseum al te pakken. Hier begeleidde ik verschillende stagelopers. Ik vind het altijd leuk om te zien hoe jonge mensen groeien, zelfstandigheid ontwikkelen en begrip krijgen voor het vak. Als ik bij grotere projecten de ruimte heb om studenten te kunnen betrekken, dan doe ik dat altijd. Anderen iets mee kunnen geven van je eigen werk is leuk, maar ook noodzakelijk. We zijn het verplicht om onze kennis door te geven aan de volgende generatie. Anders sterft het uit.”

NRC-cursus

Tijdens deze interactieve tweedaagse cursus haalt Claudia verschillende praktijkvoorbeelden aan zoals het Rijksmuseum. Ook het speelveld van verschillende belangen wordt behandeld. “Er zijn vaak dilemma’s, doordat het gebouw een hele andere functie krijgt. Uiteenlopende belangen en eisen spelen een rol en dan moet er af en toe een compromis gemaakt worden. De kern is uiteraard dat de geschiedenis van een gebouw niet verloren gaat. Hoe ga je daarmee om in de praktijk? Hoe kun je een opdrachtgever enthousiasmeren voor jouw ideeën, waar hij eerst niks in zag? De technische kant van het vak behandel ik ook. Waar moet je precies zoeken en hoe doe je dat voorzichtig? Wat voegt het nemen van een verfmonster en het onder de microscoop leggen toe? Daarnaast zal ik ook interactie aansporen tijdens de lessen”, zegt Claudia. Tijdens de eerste lesdag in Amersfoort wordt met name de theorie aan de hand van praktijkvoorbeelden behandeld. De tweede dag vindt plaats in Utrecht in de vorm van een excursie en dan neemt Claudia je mee naar onder andere: Paushuize, Sint Augustinuskerk en Magazijn De Zon*. Dat zijn drie projecten waaraan Claudia heeft gewerkt en waarvan ze alle ins & outs kent en deelt.

Links het interieur van de Sint Augustinuskerk en rechts de balzaal van Paushuize.

Ben jij enthousiast geworden door het verhaal van vakspecialiste Claudia? Schrijf je in voor de cursus, die op 3 en 4 juni 2025 plaatsvindt. Meer informatie en inschrijven: NRC-cursus Kleurhistorisch onderzoek – een kennismaking.

*Afhankelijk van de vorm van de dag.